Wiadomości z Opola i okolic

Krzyżowice: Najstarszy kościół

Naukowy odkryli najstarszy w Polsce kościół. Znajduje się na Opolszczyźnie we wsi Krzyżowice. Tym samym świątynia z Tarnowa Pałuckiego (koło Gniezna) spadła na drugie miejsce.

Naukowcy ze Stanów Zjednoczonych (Arizony), Torunia oraz Łodzi przeprowadzili badania drewnianych kościołów w Polsce. Po kilku miesiącach odkryli, że najstarszy obiekt sakralny znajduje się w Krzyżowicach w województwie opolskim. Potwierdziły to badania dendrochronologiczne, czyli zajmujące się stwierdzaniem wieku znaleziska na podstawie porównania układów słojów drewna, z którego zbudowany jest zabytek. Potwierdził je dendrolog prof. Tomasz Ważny z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wykazując, że fragmenty ścian pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku.

Kościół filialny pod wezwaniem Wniebowstąpienia Pańskiego dotychczas uznawano za gotycki z elementami renesansowymi. Uważano, że powstał w miejscu wcześniejszej budowli. Po wojnie groził zawaleniem i nie mógł pełnić swojej funkcji. Mieszkańcy jeździli na msze do kościoła w Brzegu oddalonego od wsi o 12 kilometrów.

Dopiero w 1953 roku po raz pierwszy odprawiono nabożeństwo w Krzyżowicach. W tym samym czasie zapadła jednak decyzja, aby ją rozebrać. Powód był prozaiczny - drewniany przybytek groził zawaleniem. Decyzji tej sprzeciwili się mieszkańcy na czele z księdzem proboszczem Franciszkiem Kasperkiem. Razem rozpoczęli remont. Dzięki temu do dziś zachowały się m.in. sygnowane ławy z 1578 roku. Właśnie tę datę uznawano za początki ewangelickiej świątyni. W 1963 roku dokonano kolejnego przełomowego odkrycia - w prezbiterium odsłonięto polichromię datowaną na lata 1418-28 stworzone przez artystę z Burgundii. Malarza sprowadził książę brzeski Ludwik II. Średniowieczna polichromia przeszła gruntowną renowację dopiero w latach 80 XX wieku.

Do tej pory kilka świątyni rywalizowało ze sobą o tytuł najstarszej. Uważano, że jest nią kościół w Tarnowie Pałuckim (archidiecezji gnieźnieńskiej), pochodzący z 1639 rok - na podstawie daty na belce, ale po badaniach odkryto, że jest o wiele starszy. Pochodzi z końca XIV wieku o czym świadczy wiek drzew, z którego został wykonany. Było to sensacją końca XX wieku. Tymczasem teraz niespodzianką XXI wieku jest odkrycie z Krzyżowic.